راهبردهای نوین پایش منابع فناوری اطلاعات

مقدمه

بسیاری از سازمان‌ها، به­‌ویژه آن‌ها که در حال تحول دیجیتالی هستند، پایش منابع فناوری اطلاعات (IT Monitoring) را مفهومی ضروری در جهت تداوم کسب ‌وکار خود می‌دانند. همه‌گیری بیماری کرونا و شرایطی که بعد از آن پیش آمد، روند افزایشی سرمایه‌گذاری در پایش منابع فناوری اطلاعات را تسریع کرد. گزارش گارتنر (Gartner ۲۰۲۰-۲۰۲۲ Emerging Technology Roadmap Benchmark Survey)  نشان می‌دهد که اغلب سازمان‌های بزرگ سرمایه‌گذاری در مانیتورینگ و پایش را بعد از همه­‌گیری بیماری کرونا، افزایش داده‌اند.

در این مقاله، سعی شده است، ضمن تبیین مفهوم پایش و مانیتورینگ منابع فاوا، وضعیت کنونی و چشم‌انداز آینده آن بررسی گردد.

پایش منابع فناوری اطلاعات چیست؟

ابزارها و فرآیندهای پایش، مدیران فناوری اطلاعات را قادر می‌سازد تا تصویری روشن، از کارایی و دسترسی‌پذیری سامانه‌ها و زیرساخت‌های شبکه سازمان خود به دست آورند. ضمناً در صورت بروز مشکل، بتوانند در اسرع وقت آن را ریشه‌یابی کنند. این ابزارها همچنین به مدیران کمک می‌کنند برای آینده مجموعه خود برنامه‌ریزی نمایند، مثلاً نیازهای پهنای باند یا ظرفیت ذخیره‌سازی مورد نیاز خود را پیش‌بینی کنند.

برای اغلب مدیران، پایش منابع فناوری اطلاعات، محدود به زیرساخت است، در حالی که موفقیت کسب‌وکار دیجیتال منوط به پایش همه بخش‌ها و منابع خواهد بود. حوزه‌هایی که باید مورد پایش قرار بگیرند عبارت‌اند از:

• زیرساخت‌ها (Infrastructures)
• شبکه ارتباطی
• سامانه‌های نرم‌افزاری و برنامه‌های کاربردی
• Logها
• تغییرات
• خدمات ارائه شده
• تجربه مشتریان
• محتوای کسب ‌وکار

در کنار این حوزه‌های پایش، مدیران فناوری اطلاعات باید برای بهبود عملکرد مانیتورینگ منابع سازمان خود، نقشه راهی راهبردی داشته باشند که در آن وضعیت موجود، وضعیت مطلوب و برنامه اقدام مناسب برای رسیدن از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب ذکر شده باشد.

ابزارهای پایش و مانیتورینگ به پنج دسته اصلی طبقه‌بندی می‌شوند:

• پایش زیرساخت فناوری اطلاعات (IT infrastructure monitoring-ITIM)
• پایش کارایی شبکه (Network performance monitoring and diagnostics -NPMD)
• پایش کارایی برنامه‌های کاربردی (Application performance monitoring-APM)
• پایش تجربه دیجیتالی کاربران (Digital experience monitoring-DEM)
• ابزارهای هوش مصنوعی برای فناوری اطلاعات (Artificial intelligence for ITOps-AIOps)

از آنجایی‌که این فناوری‌ها اغلب به‌صورت مستقل و جداگانه توسط بخش‌های مختلف سازمان مورد استفاده قرار می‌گیرند و بعضا با هم تداخل دارند، سازمان‌ها در حال ارزیابی مجدد ابزارها و مهارت‌های لازم برای به‌کارگیری آن‌ها هستند.

وضعیت فعلی پایش در سازمان‌ها

چالش‌های اصلی برای پایش منابع فناوری اطلاعات در سازمان‌ها عبارت‌اند از:

• وجود هم‌زمان ابزارهای متعدد و بعضا گران قیمت پایش و تداخل کاری آن‌ها:

  • امروزه سازمان‌ها زمان زیادی را صرف یافتن ریشه مشکلات پیش‌آمده در گستره خدمات فناوری اطلاعات خود می‌کنند. این حجم از زمان صرف شده به خاطر عدم وجود ابزارهای مناسب نیست. تحقیقات موسسه گارتنر نشان داده است که بسیاری از سازمان‌ها، از ابزارهای متعدد برای پایش منابع فناوری اطلاعات خود بهره می‌برند. این تعدد ابزار، باعث سردرگمی کارشناسان فنی و هدر رفتن وقت و هزینه سازمان‌ها شده است، بدون آنکه کارایی لازم در عیب‌یابی را داشته باشد. این مشکل درصورت بروز تغییرات در سازمان‌ها و یا ادغام دو سازمان بسیار پیچیده‌تر می‌شود.

• چابکی ناکافی به دلیل ضعف در خودکارسازی (اتوماسیون) فرایندهای پایش:

  • تیم‌های فنی سازمان با وجود در اختیار داشتن ابزارهای مختلف، اغلب برای عیب‌یابی باید فرایندهای دستی را اجرا نمایند. این موضوع سازمان را به افراد خاص متکی می­کند و در درازمدت آسیب‌پذیر می‌سازد. اگر پایش سازمان نتواند همگام با تیم‌های برنامه‌نویسی و DevOps از ابزارهای خودکارسازی استفاده نماید، نوعی ناهماهنگی روزافزون بین این بخش‌ها به وجود می‌آید که درنهایت به زیان سازمان خواهد بود.

• ناهماهنگی وضعیت پایش منابع با اهداف کسب‌وکاری سازمان:

  • بین مفاهیمی که کارشناسان فناوری اطلاعات سازمان، آن‌ها را پایش می‌کنند، با اهداف کسب‌وکار سازمان فاصله زیادی وجود دارد و این امر می‌تواند تأثیر منفی قابل توجهی بر کسب‌وکار سازمان بگذارد. برای جلوگیری از این امر، مدیران فناوری اطلاعات باید ارتباط مستقیمی بین خروجی کسب‌وکار و کارایی سامانه‌های خود برقرار نمایند. برای مثال، در کسب‌وکار یک رستوران، درآمدی که از هر میز حاصل می‌گردد مهم است. حال اگر کارایی چند سامانه مختلف مانند سامانه رزرو میز، سامانه سفارش غذا و سامانه نظرسنجی از مشتریان، به‌طور هم‌زمان پایش شود، می‌توان ارتباط بین فناوری اطلاعات با درآمد کسب‌وکار را مشخص کرد.

• پایش‌پذیر نبودن بسیاری از منابع فناوری اطلاعات:

  • پیدایش مفاهیم و موضوعات جدیدی نظیر رایانش ابری، کانتینرها و اینترنت اشیا و عدم تولید ابزارهای لازم برای پایش آن‌ها، موجب شده است که مدیران سازمان با خلأ رویت‌پذیری (Observability) در بخش‌هایی از گستره فناوری اطلاعات مواجه شوند. برون‌سپاری برخی خدمات فناوری اطلاعات نیز باعث شده است کارشناسان فنی سازمان به بخشی از منابع خود برای پایش دسترسی نداشته باشند. بنابراین تمرکز کارشناسان در این موارد باید بیشتر حول محور پایش خدمات و تجربه مشتریان باشد تا پایش زیرساخت‌ها.

چشم‌انداز آینده

• ارتباط بین کسب‌وکار سازمان با پایش منابع فناوری اطلاعات:

  • هدف اصلی پایش و مانیتورینگ در آینده، بهبود خروجی‌های کسب‌وکار و تجربه مشتریان خواهد بود. بنابراین سازمان‌ها باید با انتخاب رویکرد بالا به پایین (Top-Down) اولویت‌های خود را بازبینی کنند: